Cybercriminaliteit veroorzaakt miljarden euro's aan schade

Cybercriminaliteit veroorzaakt jaarlijks miljarden euro's aan schade. Alleen al in de VS ging het vorig jaar om een totaalbedrag van maar liefst 4,2 miljard dollar. Wereldwijd ligt dat bedrag nog vele malen hoger. Dat maakte de afdeling cybercriminaliteit van de FBI onlangs bekend. Uit dat rapport bleek ook dat phishing tegenwoordig de meeste schade oplevert, maar dat ook ransomware en spookfacturen veel gebruikte vormen van internetcriminaliteit zijn.

1. Phishing meest gebruikte vorm van oplichting

Phishing zorgt tegenwoordig voor de grootste schadepost bij cybercriminaliteit. Bij phishing word je via een e-mail of een bericht op een chat app overgehaald om in te loggen op een nagemaakte website. Die site wordt echter beheerd door criminelen die je gegevens stelen en daar vervolgens mee in kunnen loggen op de echte website. Daarmee kunnen ze soms rechtstreeks geld van je stelen, bijvoorbeeld omdat ze toegang krijgen tot een online rekening, maar ze kunnen ook eerst alleen nieuwe gegevens stelen waarmee ze je nog effectiever op kunnen lichten.

Wat kun je doen tegen phishing?

• Log nooit zomaar ergens in nadat je op een link in een e-mail hebt geklikt.
• Controleer het adres van de website. Navigeer er desnoods even op de gebruikelijke manier naartoe en niet via de e-mail.
• Je zult nooit zomaar door een bank via e-mail worden gevraagd om ergens in te loggen.
• Phishing gebeurt tegenwoordig ook met echte brieven en niet meer alleen met e-mails, let ook daarbij dus altijd goed op.

2. Spookfacturen naar bedrijven

Een andere vorm van oplichting die vooral bedrijven treft zijn spookfacturen. Er worden daarbij facturen verstuurd van niet-bestaande bedrijven voor producten of diensten die helemaal niet geleverd zijn. Vaak zijn middelgrote of grote bedrijven het slachtoffer, omdat die heel veel facturen binnen krijgen waardoor de kans groter is dat er gewoon betaald wordt. Steeds vaker worden er ook betaalopdrachten meegestuurd van de directeur of een andere leidinggevende, bijvoorbeeld nadat die persoon zijn e-mailadres is gehackt. Zo is het net alsof die persoon zelf opdracht geeft tot betaling, waar een ondergeschikte medewerker sneller in mee zal gaan. Meestal worden bankrekeningen van zogenaamde geldezels gebruikt, zodat de ware criminelen zo lang mogelijk buiten schot blijven.

Wat kun je doen tegen spookfacturen?

• Controleer altijd goed of je inderdaad een schuld open hebt staan bij het bedrijf.
• Als iemand je binnen je eigen bedrijf een mail stuurt, check het altijd even persoonlijk bij die persoon wanneer je twijfelt.
• Kijk of er dreigende taal in het bericht staat, want vaak wordt er aangedrongen op urgentie om je tot snel betalen over te halen.

3. Ransomware (bijvoorbeeld na beveiligingslekken)

Ook ransomware is steeds vaker een probleem. Waren voorheen vooral particulieren het slachtoffer, mede vanwege grote beveiligingslekken en kwetsbaarheden in systemen en software zijn ook kleine en grote bedrijven steeds vaker de klos. Bij ransomware wordt de hele computer geblokkeerd, vaak zelfs alle computers uit het netwerk, zodat het bedrijf meteen helemaal plat ligt. Alleen na betaling van een bepaald bedrag (meestal in bitcoin) worden de computers weer ontgrendeld. Ondanks de hoge kosten is het vaak nog veel duurder voor een bedrijf om niet te kunnen werken, waardoor er vaak wordt betaald en het dus een lucratieve bezigheid blijft voor cybercriminelen. Niet zelden volgt een ransomware aanval kort na een bekend beveiligingslek.

Wat kun je doen tegen ransomware?

• Installeer en gebruik een goede spamfilter.
• Open nooit zomaar e-mails met een bijlage.
• Klik niet zomaar op links in e-mails.

Consumenten: ouderen vaker slachtoffer dan jongeren

Wanneer wordt gekeken naar de slachtoffers van internetcriminaliteit dan zijn senioren nog altijd oververtegenwoordigd. Ouderen van boven de 60 blijken helaas nog altijd kwetsbaar voor oplichtingstrucs zoals phishing e-mails. Ze zijn vaak minder bedreven in het herkennen van malafide berichten in hun mailbox en voelen ook minder snel nattigheid op een nagemaakte website. Jongeren tot 30 jaar zijn veel minder vaak slachtoffer omdat ze vaak beter op de hoogte zijn van de nieuwste oplichtingstrucs en ook sneller merken wanneer een website of e-mail niet in de haak is.

Niet alle schade wordt nog gemeld

Nog altijd is het lastig om de volledige omvang van de financiële schade van internetcriminaliteit in kaart te brengen. De afgelopen jaren is internetoplichting namelijk weliswaar veel bekender geworden, maar niet alle schade wordt gemeld. Vaak schamen slachtoffers zich, omdat ze ondanks de vele waarschuwingen toch in de gladde praatjes van een internetoplichter zijn getrapt. Datingfraude en afpersing naar aanleiding van sexting blijven bijvoorbeeld nog vaak onopgemerkt omdat mensen die het is overkomen er niet graag melding van maken. Maar ook bedrijven houden het soms stil, omdat ze bijvoorbeeld niet willen dat een ransomware-aanval in de publiciteit komt.